Αν η βροντή είχε μορφή, θα σε κοιτούσε έτσι
Άποψη
Αν η βροντή είχε μορφή, θα σε κοιτούσε έτσι
ΆποψηΤου Δημήτρη Γιόκκα
Οι έξι κινητήρες σχίζουν τον αέρα με λύσσα, καθώς η γη ακούει τον ουρανό να μουγκρίζει, να αστράφτει και να βροντά μέσα στη λάμψη της φωτιάς, βάφοντας τον ορίζοντα με άγριες ανταύγειες και σκιές το ανοιξιάτικο αυτό δειλινό του 1916 — ένα δειλινό που στέκει ακίνητο, κρατώντας την ανάσα του, προτού ο ορίζοντας γονατίσει από το βάρος των φτερών της ιστορίας, η οποία γράφεται ετούτη την ώρα με καπνό και μέταλλο.
Στη μέση όλου αυτού του χαλασμού, ο Georges Boillot, ο τολμηρότερος των τολμηρών, μανουβράρει το Spad του με επιδεξιότητα που λίγοι μόνο μπορούν να μιμηθούν και, αφού περνά μέσα από άλλο ένα πυρακτωμένο σύννεφο, εξαπολύει ξανά επίθεση στα πέντε γερμανικά Fokker που τον έχουν κυκλώσει.
Καθώς καταρρίπτει κάποιο απ’ αυτά («ένας ξεψυχά μες τον καπνό, τέσσερις απομένουν») ο λιονταρόψυχος Γάλλος φέρνει στο νου του τη μέρα που τα έβαλε -μόνος και πάλι- με πέντε θηριώδεις Mercedes κάτω στη γη, οι οποίες φορούσαν τον ίδιο γερμανικό κινητήρα με τα πέντε αεροσκάφη -τους πέντε σιδερόφτερους δράκους που τώρα του φράζουν τον ουρανό με το ίδιο θρασύ μένος.
Ο ίδιος θυμάται εκείνη την αξέχαστη κούρσα στη Lyon, το Γαλλικό Grand Prix της τέταρτης Ιουλίου του 1914 όταν, φορτωμένος στην πλάτη με δύο προηγούμενες νίκες στο πάτριο έδαφος και την ευθύνη του ακλόνητου ινδάλματος της χώρας, επιχείρησε να αγγίξει το ανέφικτο με την Peugeot του και να κερδίσει τον αγώνα που είχε το βάρος ενός παγκόσμιου τίτλου -έναν αγώνα που συμπύκνωνε την ένταση, τη σημασία και το πάθος 24 σύγχρονων αγώνων Formula 1 σε ένα μόνο απόγευμα: την «Κούρσα του Αιώνα».
Σαν μια γαλάζια γαζέλα κυνηγημένη από πέντε πεινασμένα λευκά λιοντάρια που έχουν το αστέρι της Στουτγάρδης χαραγμένο στο μέτωπό τους, ο Boillot βλέπει τον εαυτό του να διασχίζει τις πλαγιές, τους λόφους και τα καταπράσινα δέντρα της εξοχής, προσπερνώντας τα αμέτρητα μαύρα κεφάλια των θεατών που ζώνουν τις επικίνδυνες στράτες (τους 300.000 συμπατριώτες του που γέρνουν προς τον ίδιο σαν στάχυα στραμμένα στον ήλιο) προτού μπει στην «κυματιστή» ευθεία των 12 χιλιομέτρων -όπου η βολίδα του βρυχάται στα 210 χλμ./ώρα- και εντέλει φτάσει στην Piege de la Mort: τη στροφή που το πλήθος έχει βαφτίσει «Παγίδα του Θανάτου».
Πρόκειται για ένα επικίνδυνο, κατηφορικό «σίγμα», ένα ύπουλο δεξιά-αριστερά «ζικ-ζακ», στο οποίο ο ίδιος βυθίζεται με απαράμιλλη τόλμη, προτού αναδυθεί μέσα απ’ αυτό με ανεπιτήδευτη φινέτσα, μεταφέροντας (σύμφωνα με τις μαρτυρίες των άφωνων παρατηρητών) την πιο ψηλή ταχύτητα, συνεχίζοντας το δρόμο του στην πίστα των 37.6 χλμ. -μια διαδρομή σπαρμένη με εκατοντάδες άλλες θανάσιμες παγίδες- την οποία θα πρέπει να επαναλάβει είκοσι φορές, καλύπτοντας μια απόσταση 752.6 χιλιομέτρων.
Η ατμόσφαιρα στα pits είναι τεταμένη, βαριά και σκοτεινή αφού, έξι μόλις ημέρες προηγουμένως, ο αρχιδούκας Franz Ferdinand, κληρονόμος της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, δολοφονήθηκε μαζί με τη σύζηγό του στο Σαράγιεβο, με την πράξη αυτή να αρχίζει να υφαίνει τον μαύρο ιστό του επερχόμενου Μεγάλου Πολέμου.
Η έχθρα ανάμεσα σε Γερμανούς και Γάλλους είναι βαθιά χαραγμένη και ανεπούλωτη. Οι ρίζες της ξεκινούν πολύ πριν από τον Τριακονταετή Πόλεμο. Οι Γερμανοί δεν έχουν ξεχάσει τις καταστροφές του Ναπολέοντα στη γη τους, ενώ οι Γάλλοι επιζητούν εκδίκηση για την ήττα του 1870.
Ο Boillot σηκώνει ψηλά τη σημαία της Γαλλίας, δίνοντας από την αρχή της κούρσας μια επική τιτανομαχία με τη Mercedes του Max Sailer, σαν να κρατά το πεπρωμένο της πατρίδας του στα χέρια του. Πιλοτάρει την γαλάζια Peugeot του, η οποία φορά τον αριθμό 5, σαν να χλευάζει τον θάνατο στο όνομα του έθνους, γεγονός που τρομοκρατεί ακόμη και τον έμπειρο και έμπιστο συνοδηγό-μηχανικό του, Charles Prevost, ο οποίος ξεχνά τα καθήκοντα ρυθμιστή κινητήρα που έχει αναλάβει και αρπάζεται από τις χειρολαβές του πιλοτηρίου. Τόσο καταιγιστικός είναι ο ρυθμός του ρηξικέλευθου μουστακοφόρου λεβέντη ο οποίος βρίσκεται στο τιμόνι, που ως τον έβδομο γύρο του αγώνα η λευκή αλεμανική μηχανή παραδίδεται, σβήνοντας στην άσφαλτο.
«Ένας ξεψυχά μες τον καπνό, τέσσερις απομένουν…»
Ο ήρωας από τη Valentigney συνεχίζει ακάθεκτος την ξέφρενη πορεία του, ανοίγοντας τώρα τη διαφορά που τον χωρίζει από τα τέσσερα παραμένοντα λευκά λιοντάρια που τον καταδιώκουν στο ένα λεπτό. Δεν σταμάτα να πιέζει στα όριά της τη γαλάζια γαζέλα του, μιας και γνωρίζει πως οι Mercedes 18/100 δεν διαθέτουν μονάχα ισχύ αλλά και ένα μυστικό όπλο: τα ανθεκτικότερα ελαστικά της Continental, σε αντίθεση με τα πιο εύθραυστα Dunlop που φορά η δική του Peugeot.
Η L-45 του γαλλικού εργοστασίου είναι εξοπλισμένη με φρένα και στους τέσσερις τροχούς, ενώ φέρει παράλληλα μια επαναστατική αεροδυναμική ουρά μέσα στην οποία φωλιάζουν δύο εφεδρικά ελαστικά –μια έξυπνη πρόβλεψη που επιτρέπει σε πιλότο και συνοδηγό-μηχανικό να τα αντικαταστήσουν όχι στα pits, αλλά όπου κι όποτε τα λάστιχα τους εγκαταλείψουν μέσα στον γύρο. Η μακριά και κοφτερή ουρά της Peugeot, έμπνευση του Gustav Eifel (ναι αυτού!) επιτρέπει στο γαλλικό όχημα να σχίζει σαν βέλος τον αέρα, ωστόσο, η έξτρα μάζα ελαστικών που κρύβει στο πίσω της μέρος διαταράσσει την κατανομή βάρους, προκαλώντας πρόωρη φθορά στα τέσσερα λάστιχα που πατούν στο έδαφος. Το αποτέλεσμα είναι αδυσώπητο: οι Γερμανοί της Mercedes θα χρειαστούν μόνο μία αλλαγή, οι Γάλλοι, έξι.
Επιπλέον, η Mercedes, που είχε πραγματοποιήσει δοκιμές στην πίστα έξι μήνες νωρίτερα, επιβεβαίωσε ότι οι κινητήρες της (εξελιγμένοι από το τμήμα αεροκινητήρων!) ανταποκρίνονταν άψογα στις απαιτητικές επιφάνειες της Lyon. Παράλληλα, οι μηχανολόγοι της υπολόγισαν με ακρίβεια τις ιδανικές σχέσεις στο κιβώτιο ταχυτήτων, επιλέγοντας και τοποθετώντας τα κατάλληλα γρανάζια για μέγιστη απόδοση.
Παρ’ όλα αυτά, ο Boillot, με μοναδικό του όπλο τα σιδερένια γρανάζια της ψυχής του, καταφέρνει μέχρι τον 15ο γύρο να ανοίξει τη διαφορά από τους διώκτες του στα τέσσερα λεπτά. Το όνειρο μιας τρίτης σερί νίκης στο σπίτι (ενός τρίτου παγκόσμιου τίτλου) μοιάζει να παίρνει σάρκα και οστά. Στον 17ο γύρο -μόλις τρεις πριν από το τέλος- ο ήρωας του πλήθους αναγκάζεται σε ακόμη μία στάση για αλλαγή ελαστικών, την τελευταία του απογεύματος. Επιστρέφει στην πίστα με την ίδια αυταπάρνηση και επιμονή, αλλά, μέχρι να το κάνει, η διαφορά έχει σχεδόν εξαφανιστεί: μόλις 14 δευτερόλεπτα τον χωρίζουν τώρα από τη Mercedes του Christian Lautenschlager. Ο ακούραστος και ψύχραιμος Γερμανός, πλησιάζει επικίνδυνα.
Δεν είναι μόνο τα ελαστικά της Peugeot που υποφέρουν όμως. Ο στύλος του συστήματος διεύθυνσης έχει αποκολληθεί από τη βάση του, τα μπροστινά φρένα έχουν νεκρώσει και η ουρά της γαλάζιας γαζέλας αρχίζει να λυσσομανά, υπερστρέφοντας σε κάθε στροφή. Ακόμη και τα σβέλτα, ταχυδακτυλουργικά χέρια του Boillot δεν αρκούν για να τη χαλιναγωγήσουν. Η μηχανή της πατρίδας ξεσκίζει πια το ίδιο της το σώμα, ροκανίζοντας τα πισινά Dunlop με μανία.
Μετά από σχεδόν επτά αδυσώπητες ώρες άνισης μάχης με τα πέντε λευκά λιοντάρια, η γαλάζια γαζέλα αρχίζει ξαφνικά να υποχωρεί, σαν να της λείπει το τελευταίο σθένος. Ο Boillot, με το βλέμμα ακόμα γεμάτο πυρ και αποφασιστικότητα, δίνει την τελευταία του μάχη, παλεύοντας να κρατήσει τη γαλάζια γαζέλα ζωντανή. Εκείνη όμως, κουρασμένη και πληγωμένη, ξεψυχά στα χέρια του.
Ανήμπορος να σηκώσει το βάρος της εθνικής αυτής ντροπής -που ήρθε έναν μόλις γύρο πριν από το τέρμα- ο λεβέντης με το στριφτό μουστάκι σκύβει πάνω στο τιμόνι και ξεσπά σε λυγμούς.
Το γαλλικό πλήθος μένει βουβό και καρφωμένο στις θέσεις του, παγωμένο από την έκπληξη και τη θλίψη.
Με τα σύννεφα του πολέμου να μαζεύονται πλέον βαριά πάνω από την πίστα -και τρεις βδομάδες αργότερα να βροντούν τα κανόνια- μονάχα οι Γερμανοί τεχνικοί στα pits σπέρνουν λίγα αμήχανα χειροκροτήματα για τη νίκη της Mercedes. Ο γερμανικός ύμνος δεν βρίσκει ποτέ φωνή. Μένει θαμμένος στα στήθη, συντριμμένος απ’ τη σιωπή του πλήθους και το βάρος όσων έρχονται.
Έχοντας ανοιχτούς ακόμη λογαριασμούς με τους Γερμανούς, ο Boillot, που με το πρώτο κάλεσμα της σάλπιγγας εκτοξεύεται με το καταδιωκτικό του (Spad) στους αιθέρες, προσπαθεί τώρα να τα βάλει με τα τέσσερα εναπομείναντα Fokker -καθώς οι ουρανοί πάνω από την πόλη Verdun φλέγονται- με στόχο να φράξει τον δρόμο στη σκιά που απλώνεται πάνω από το μέλλον της Ευρώπης.
Ένας εναντίον πέντε, κι όμως όλα μοιάζουν να ‘χουν ξαναγραφτεί με τον ίδιο ανατριχιαστικό τρόπο. Παρά την υπεράνθρωπη αντίστασή του, το Spad του, όπως και η Peugeot, τελικά υποκύπτει. Ο Boillot πέφτει, νικημένος από τις σφαίρες, μα ανίκητος μέσα στη φωτιά της αντρειοσύνης, καθώς ο ουρανός σκορπά κρανία Γερμανών σαν βροχή θριάμβου γύρω του.
Η ψυχή του ήρωα εκρήγνυται σαν κεραυνός στην καρδιά της νύχτας, εξακοντίζοντας θραύσματα φωτός σε όλο τον ουρανό, τα οποία φωτίζουν εις τον αιώνα τον άπαντα το μονοπάτι των γενναίων._Δημήτρης Γιόκκας
σ.σ. Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε ανάμεσα στα πυρά μιας αντιπαράθεσης μεταξύ οπαδών του Verstappen και του Hamilton, του Schumacher και του Senna, για το ποιος είναι ο σπουδαιότερος ήρωας όλων των εποχών, ψιθυρίστε απλώς το όνομα «Μπουαγιό». Κανείς δεν θα τον ξέρει, μα αυτή θα είναι η αλήθεια, η οποία δεν χρειάζεται αποδείξεις.
Η έρευνα για το πιο πάνω άρθρο μου, που αποτελεί φόρο τιμής σε ένα από τα μεγαλύτερα ινδάλματά μου, έγινε με αφορμή τα 141 χρόνια από τη γέννησή του, 3.8.1884.
Είναι για μένα ιδιαίτερη τιμή και χαρά που το κείμενο αυτό μεταφράστηκε στη γαλλική γλώσσα και φιλοξενείται από το Musée de la Grande Guerre, το μεγαλύτερο μουσείο στην Ευρώπη αφιερωμένο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Περισσότερα στο βιβλίο μου «Ύμνος στην Ταχύτητα» -Δημήτρης Γιόκκας 2020
